Czy wiesz, kiedy jest czas?
![]() |
Określamy czas na wiele sposobów, klepsydrami, zegarem, słońcem. Ale czy wiemy, co tak naprawdę określamy? Czym jest czas? |
1. Czym jest czas?
Czas. Nie jesteśmy w stanie dokładnie określić, czym on jest. Może to być czas między naszymi drzemkami, uderzeniami serca. Możemy go również uznawać jako odstęp pomiędzy zachodem a wschodem. Określamy coś, nie jest namacalne. Ile jest określeń na czas? Dużo. Bardzo dużo, nie sposób wymienić wszystkich.
Znaczenie słowa "czas"
Wittgenstein powiedział kiedyś "Znaczenie słowa jest takie, jakie nada mu język." Nie jest to dokładny cytat, a jedynie parafraza. Jeśli chodzi o filozofów, którzy zajmują się czasem, zamiast na znaczeniu tego słowa skupiają się oni bardziej nad jego charakterystyką. Przykładowo, gdy jabłko spadło na głowę Izaaka Newtona - nie skupił się on nad znaczeniem słowa "grawitacja" a nad tym, czym ona faktycznie jest.
Czas to dynamika
Czas nie jest czymś stałym, jest on dynamiczny, ale określony w pewnych ramach. Przykładową ramą może być okres od wchodu do zachodu słońca.
Jako ludzkość zdołaliśmy określić czas w formie fizycznej, nadając mu formę zegara. To jest aspekt fizyczny czasu, jesteśmy w stanie go odmierzać. Ale czy prawidłowo go odmierzamy? Może noc jest dniem? Osobiście wolę siedzieć w nocy zamiast w ciągu dnia.
2. Czas a brak czasu
Czemu wszechświat określamy czasem zamiast jakąkolwiek inną jednostką lub całkowitym brakiem czasu? Czas jest abstraktem.Naturalną odwrotnością czegoś jest nic, jak określamy "nic"?
Wszechświat określamy czasem, bo bez niego byśmy się w nim zagubili. Dla niektórych wschód słońca mógłby być kiedy indziej niż dla innych. Różnice mogłyby być nawet w granicach półgodzinnych lub minutowych. Jesteśmy z kimś umówieni o wschodzie słońca. Ten ktoś mieszka w miejscu, gdzie wstaje słońce adekwatnie do jego punktu widzenia, natomiast my mieszkamy w miejscu, gdzie wstaje ono dla naszego punktu widzenia. Różnica w punktach widzenia mogłaby być różna. Dlatego właśnie określiliśmy czas minutami i innymi jednostkami, by się nie pogubić i w jakiś sposób to ujednolicić.
3. Relacjoniści a rzeczoznawcy
Relacjonizm to teoria, która mówi o przestrzeni jako powiązaniach między istniejącymi prawami fizyki. Tak samo czas jest szeregiem związków między wydarzeniami materii fizycznej.
Rzeczoznawcy natomiast twierdzą, że miejsce i czas istnieją niezależnie od siebie.
Obie teorie są ze sobą w sporze. Według rzeczoznawców istnieje coś takiego jak "pusty czas". bez ingerencji wydarzeń fizycznych. Zaś według relacjonistów nie ma nawet takiej możliwości, czas wymaga zmian, czyli jeśli czas istnieje - zmiany również istnieją. Czas jest mierzony tylko poprzez obserwację zmian w rzeczach fizycznych, materialnych jak przykładowo wypalanie się papierosa albo rośnięcie włosów na brodzie lub też schnięcie paznokci. To wiemy wszyscy, że najłatwiej mierzyć czas za pomocą obserwacji. Natomiast.. czy istnieje czas bez mierzenia tych zmian? Czy czas i materia fizyczna mogą istnieć niezależnie? Jak czas wpływa na długowieczność żółwi?
Podobało się? Chcesz więcej wpisów o teorii czasu? W kolejnym niedzielnym wpisie rozwinę ten temat. Tymczasem komentuj, udostępniaj znajomym i dziel się wiedzą! Czas płynie a lata mijają.
Bibliografia:
1. Bradley Dowden, https://iep.utm.edu/time/#H2